Tüm kültürler bu anormalliklerle ve belirsizliklerle başa çıkma yollarına sahiptir. Belirsizlikle başa çıkmanın bir yolu, bir fenomeni sadece bir kategori altında sınıflandırmak ve kategori içinde tutmaktır. Böylece belirsizlik potansiyeli azaltılır. Anormallikle baş etmenin başka bir yöntemi de fiziksel olarak onu kontrol etmek ve ortadan kaldırmaktır.
Önceleri insanlar şunu diyordu “biliyor musunuz, İslam budur.” Biz de şunu sorduk “kimin İslam’ı? Bu tanım nasıl oluştu? Tanımlama otoritesini nereden aldılar?” bu sorular sürekli sormanız gereken sorulardır çünkü bazıları kendi menfaatleri için çok stratejik bir şekilde sürekli sınırlar çiziyorlar. Ataerkillik çok uzun geçmişi olan böyle bir menfaat gündemiydi. İnsanlar sanki bu hep böyleymiş diye düşünüyorlar. Biz de “bu bir yoldur ve başka yollar da vardır” diyerek bu tarih okumasına meydan okuduk.
İlki, bir oto-etnograf, dünyayı ve onun dikkate değer hususlarını anlamlandırmaya ve onlara anlam kazandırmaya hazır iyi bir dinleyici olmalıdır. İkincisi, bir oto-etnograf aynı zamanda duygusal alanın zorluklarıyla mücadele etmeye istekli ve dikkatli bir araştırmacı olmalıdır. Örneğin, farklı konularla beraber kayıp ve travma anlarından oldukça iyi oto-etnografiler ortaya çıkmıştır. Üçüncüsü, bir oto-etnograf, kâğıt üzerinde (yazılı olarak) deneyimleri sunarken dikkatli bir yazar, titiz, ayrıntılı ve hatta hayal ettiren bir kişi olmaktan yararlanır.
Veri pratiklerini dekolonyal perspektif ile değerlendirmek açısından daha işin başındayız: son 5-10 yıldır veri pratiklerinin sömürgeci (kolonyal) özelliklerini tartışmaya başladık. İnsan yaşamının verileştirilerek ele geçirilmesinin temel sömürgeci doğasının dışında başka sorunlar da var: büyük teknoloji firmalarında farklı ırkların ve etnisitelerin temsil oranındaki eşitsizlikler, algoritmaların karar vermesinin farklı toplumlara uygulanması kısmında olan eşitsizlikler gibi. Bu sorunları ortaya çıkarmanın daha başındayız ve uzun bir mücadele olacak.
This is what we mean when say not just that (of course) there are neo-colonial data practices, but that we are entering a new phase of colonialism, data colonialism. This is, for sure, part of the evolution of colonialism as a concept, but much more than a continuation of the original colonialism with slight variation. Now colonialism has a completely new type of asset to take and appropriate.
Biz zaten nispeten güçlü bir İnsanlık 2.0 anlayışına doğru ilerliyorduk. Bilimin ve teknolojinin tarihi, özellikle Batı’da, İncil’deki ifadede geçtiği gibi dünyayı kolektif ‘imaj ve benzerliğimizde’ yeniden yapmakla alakalı olmuştur. Bu da dünyayı bizim için daha ulaşılabilir ve kullanışlı hale getirmek demektir. Mesela tarımın tarihini düşünün, özellikle hayvan ve bitki yetiştiriciliğini. Ardından teleskop ve gözlükler gibi protez araçlara doğru ilerleyin.
Geleceğin tarihçileri, yazılı kaynakları okuma becerilerini yeni filmler, görsel-işitsel materyaller ve dijital medya okuma becerileriyle tamamlamak zorunda kalacaklar. Tarih formunu değiştirebilir; belki gelecekte tarihçiler söyleyecekleri şeylerin multi-medya hesaplarını üretecekler. Fakat insanlığın geçmişine duyduğu ilgi azalacak mı? Ben öyle düşünmüyorum. İnsanlar geçmişleriyle yapısal olarak ilgileniyorlar.
Postmodern düşünceyi uygulayan herkes postmodernist değildir ve bunu yapanların çoğu bilinçsizce yapar. Bu düşünce dalgası, her şeyden bihaber bir sahil gezgini gibi, herhangi bir yere gittiğinizin farkına varmadan bile sizi alıp götürebilir. Bu olanların anlamını kavramak zor olabilir, çünkü postmodernizm, nedenselliği bir “mit” ve mantığı işe yaramaz olarak gören postmodernistlerle beraber kendisini izah eden ‘büyük birleştirici teori’ girişimlerine dirençlidir.
En sofistike nicel teknikleri geliştiren kişiler, serbest yatırım fonları ve yatırım bankaları için çalışır. Onlar için para kazanmanın iki yolu var. Yönettiğiniz varlıklardan ücret alarak ve fonun performansından para kazanırsınız. Bu bölünme, neden teşvikin sulandırıldığı konusunda size bir fikir verecektir. Çünkü varlıklarınız iyi performans göstermese bile, bu varlıkları yönetmek için aldığınız ücretlerden yine de para kazanabilirsiniz.
Doktora nedir (How to PhD)? Oku. Sonra biraz daha oku.
Tüm kültürler bu anormalliklerle ve belirsizliklerle başa çıkma yollarına sahiptir. Belirsizlikle başa çıkmanın bir yolu, bir fenomeni sadece bir kategori altında sınıflandırmak ve kategori içinde tutmaktır. Böylece belirsizlik potansiyeli azaltılır. Anormallikle baş etmenin başka bir yöntemi de fiziksel olarak onu kontrol etmek ve ortadan kaldırmaktır.
Önceleri insanlar şunu diyordu “biliyor musunuz, İslam budur.” Biz de şunu sorduk “kimin İslam’ı? Bu tanım nasıl oluştu? Tanımlama otoritesini nereden aldılar?” bu sorular sürekli sormanız gereken sorulardır çünkü bazıları kendi menfaatleri için çok stratejik bir şekilde sürekli sınırlar çiziyorlar. Ataerkillik çok uzun geçmişi olan böyle bir menfaat gündemiydi. İnsanlar sanki bu hep böyleymiş diye düşünüyorlar. Biz de “bu bir yoldur ve başka yollar da vardır” diyerek bu tarih okumasına meydan okuduk.
İlki, bir oto-etnograf, dünyayı ve onun dikkate değer hususlarını anlamlandırmaya ve onlara anlam kazandırmaya hazır iyi bir dinleyici olmalıdır. İkincisi, bir oto-etnograf aynı zamanda duygusal alanın zorluklarıyla mücadele etmeye istekli ve dikkatli bir araştırmacı olmalıdır. Örneğin, farklı konularla beraber kayıp ve travma anlarından oldukça iyi oto-etnografiler ortaya çıkmıştır. Üçüncüsü, bir oto-etnograf, kâğıt üzerinde (yazılı olarak) deneyimleri sunarken dikkatli bir yazar, titiz, ayrıntılı ve hatta hayal ettiren bir kişi olmaktan yararlanır.
Veri pratiklerini dekolonyal perspektif ile değerlendirmek açısından daha işin başındayız: son 5-10 yıldır veri pratiklerinin sömürgeci (kolonyal) özelliklerini tartışmaya başladık. İnsan yaşamının verileştirilerek ele geçirilmesinin temel sömürgeci doğasının dışında başka sorunlar da var: büyük teknoloji firmalarında farklı ırkların ve etnisitelerin temsil oranındaki eşitsizlikler, algoritmaların karar vermesinin farklı toplumlara uygulanması kısmında olan eşitsizlikler gibi. Bu sorunları ortaya çıkarmanın daha başındayız ve uzun bir mücadele olacak.
This is what we mean when say not just that (of course) there are neo-colonial data practices, but that we are entering a new phase of colonialism, data colonialism. This is, for sure, part of the evolution of colonialism as a concept, but much more than a continuation of the original colonialism with slight variation. Now colonialism has a completely new type of asset to take and appropriate.
Biz zaten nispeten güçlü bir İnsanlık 2.0 anlayışına doğru ilerliyorduk. Bilimin ve teknolojinin tarihi, özellikle Batı’da, İncil’deki ifadede geçtiği gibi dünyayı kolektif ‘imaj ve benzerliğimizde’ yeniden yapmakla alakalı olmuştur. Bu da dünyayı bizim için daha ulaşılabilir ve kullanışlı hale getirmek demektir. Mesela tarımın tarihini düşünün, özellikle hayvan ve bitki yetiştiriciliğini. Ardından teleskop ve gözlükler gibi protez araçlara doğru ilerleyin.
Geleceğin tarihçileri, yazılı kaynakları okuma becerilerini yeni filmler, görsel-işitsel materyaller ve dijital medya okuma becerileriyle tamamlamak zorunda kalacaklar. Tarih formunu değiştirebilir; belki gelecekte tarihçiler söyleyecekleri şeylerin multi-medya hesaplarını üretecekler. Fakat insanlığın geçmişine duyduğu ilgi azalacak mı? Ben öyle düşünmüyorum. İnsanlar geçmişleriyle yapısal olarak ilgileniyorlar.
Postmodern düşünceyi uygulayan herkes postmodernist değildir ve bunu yapanların çoğu bilinçsizce yapar. Bu düşünce dalgası, her şeyden bihaber bir sahil gezgini gibi, herhangi bir yere gittiğinizin farkına varmadan bile sizi alıp götürebilir. Bu olanların anlamını kavramak zor olabilir, çünkü postmodernizm, nedenselliği bir “mit” ve mantığı işe yaramaz olarak gören postmodernistlerle beraber kendisini izah eden ‘büyük birleştirici teori’ girişimlerine dirençlidir.
En sofistike nicel teknikleri geliştiren kişiler, serbest yatırım fonları ve yatırım bankaları için çalışır. Onlar için para kazanmanın iki yolu var. Yönettiğiniz varlıklardan ücret alarak ve fonun performansından para kazanırsınız. Bu bölünme, neden teşvikin sulandırıldığı konusunda size bir fikir verecektir. Çünkü varlıklarınız iyi performans göstermese bile, bu varlıkları yönetmek için aldığınız ücretlerden yine de para kazanabilirsiniz.
Doktora nedir (How to PhD)? Oku. Sonra biraz daha oku.