"Doktora tezindeki teori bölümünün amacı jüriye ne yaptığınızı ve bulduğunuz şeyin neyi iddia ettiğini anlamlandıracak şekilde sunmaktır. Bu yüzden jüri çalışmanızda özel bir şeyler görmeyi bekler ve ihtiyaç duyar. Çok genel olmayan bir şey bekler; herhangi bir yerde, herhangi bir zamanda, herhangi bir projeye uygulanabilir olmayan. Jürinin karşılaşacağı şeye has olan bir şey. "
Blogumu hafta sonları yazdığımı lütfen göz önünde bulundurun. İş yükümün veya iş tanımımın bir parçası değil. Üniversite emeklilik paketi grevini ve çevrim içi ‘öğretim’i destekliyorum.
Her tezin kuramsal bir çerçeveye ayrılmış bir kısmı veya bölümü yoktur. Ama pek çoğunda bulunur (sonuç olarak ‘felsefi katkı sunacak doktora’ (PhD) içindeki felsefedir (Ph) ). Ve bu ‘teori bölümleri’ni yazmak çok sıkıntılı olabilir; ve çoğu zaman savunma jürisinin okuması da zor bir uğraştır.
Teori kısmını/bölümünü yazmaya başlamadan önce jürinin ne görmek istediği hakkında düşünmeniz iyi olabilir.
Jüri muhtemelen sizinle aynı teorik çerçeveyi bildiği ve kullandığı için belirlendi. Bu, teori hakkında söylenebilecek mümkün olan her şeyin temel bir girişine veya gözden geçirilmesine ihtiyaç duymadıklarını varsaymanız gerektiği anlamına gelir. Jüri genel bir deneme, bir doktora dersi için yazdığınız (ve hatta yüksek lisans dereceniz için yazdığınız) bir tür makale istemez.
Doktora tezindeki teori bölümünün amacı jüriye ne yaptığınızı ve bulduğunuz şeyin neyi iddia ettiğini anlamlandıracak şekilde sunmaktır. Bu yüzden jüri çalışmanızda özel bir şeyler görmeyi bekler ve ihtiyaç duyar. Çok genel olmayan bir şey bekler; herhangi bir yerde, herhangi bir zamanda, herhangi bir projeye uygulanabilir olmayan. Jürinin karşılaşacağı şeye has olan bir şey.
Jüri bunları bilmek ister:
- Seçtiğiniz teoriyi nasıl anladınız? Genellikle teorilerin yorumlanmasının birden çok yolu vardır. Hangisini tercih ettiniz ve niçin? Seçtiğiniz yaklaşımın avantajları nelerdir?
- Bu yaklaşımı neden seçtiniz? Projenizi tasarlamanız ve planlamanız için yol gösteren ve/veya sonuçlarınıza gerçekten bir açıklık kazandıran bu özel çerçevenin katkısı nedir?
- Teorinin halihazırda alanda ne şekillerde kullanıldığını biliyorsunuz. Başka kim bu yaklaşımı size benzer şekilde kullandı? Çalışmalarından neler inşa edebilirsiniz? Ya da kullandığınız bu teori yaygın kullanım şeklinden nasıl farklılaşıyor?
- Teoriyi nasıl kullandınız? Teoriyi araştırmanızla nasıl ve nerede diyaloğa soktunuz? Teorinizin bazı yönleri araştırmanız için diğerlerinden daha mı önemli? Hangi yönleri ve neden önemli?
- Bu teoriyi ve yaklaşımı kullanmanın muhtemel olumsuz tarafları nelerdir? Neyi yapar veya neyi yapmaz? Bu muhtemel problemler ile ilgili ne yaptınız?
Araştırmanızda iki veya daha fazla teorik yaklaşımı bir araya getirdiyseniz o zaman bu sorulara her iki teori için de cevap vermeniz gerekir. Fakat birden fazla yaklaşımı kullanmanın neden ve nasıl mümkün olduğunu da söylemelisiniz. Teorik çerçevelerin biri diğerinin bıraktığı boşluğu dolduruyor mu? Bu teoriler (epistemolojik olarak) uyumlu mu? Aralarında ne gibi gerilimler var? Başka kimse bunu kullandı mı? Jürinin dikkatine sunulma ihtiyacı olan hangi potansiyel meseleler var?
Teori bölümünüzün izleyicisini ve amacını netleştirir netleştirmez sonra onu nasıl yazacağınızın yöntemi üzerine düşünmeniz de önemli.
Jüri teori hakkında bilgi sahibi olduğunuzu bilmek ister; teorinin özünü bildiğinizi ve uzmanlığınızın olduğunu. Bu konu hakkında otorite ile konuşabilirsiniz. Bu yüzden, art arda sıralanmış alıntıları okumaları beklenmez. Jürinin alıntılanan şeylerin asıl nüshasını okuduğunu varsayalım. Bu yüzden istedikleri şey daha önce zaten karşılaştıkları şeyleri kesmek ve yapıştırmaktan bambaşka bir şeydir.
Jüri teorik yorumlarınızı -teoriye yaklaşımınızı ve nasıl kullandığınızı- büyük ölçüde sizin kelimelerinizle görmek ister. Elbette, teorisyenin nokta atışı mantıklı, ilgi çekici birkaç alıntısı kullanılabilir. Fakat teori ile ilgili temel noktaları kendi yönteminizle açıklamanız en iyisidir.
Jüri gerçekten falan teoriye ‘giriş’ kitaplarından çok sık alıntı yaptığınızı görmek istemez ama eğer teorinin bu alanda nasıl yorumlandığını tartışmak istemeniz durumunda diğer insanların düşüncelerine başvurabilirsiniz. Metinleri bizzat sizin okuduğunuzu görmek isterler.
Jüri sizi ve araştırmanızı teorik bölümde görmezse oldukça endişe eder. Onlar sizin bir tartışmayı özetlemenizi, değerlendirmenizi, yönetmenizi; teoriyi nasıl ele aldığınızı ve onu nasıl kullandığınızı açıklayışınızı görmek isterler. Eğer sizi (teorik bölümde) bulamazlarsa çalışmanızın temeli olarak iddia ettiğiniz çerçeveyi gerçekten kavrayıp kavramadığınızı merak edip sözlü sorularla yaklaşacaklardır. Bunu öğrenmeye çalışmak için akıllarında bir dizi sözlü soruları olacak. Bunu istemezsiniz!
Sonuç olarak, konu ile ilgili bölümü yazmak için bilgisayara dokunmadan evvel seçtiğiniz teori ile derin ve anlamlı bir ilişkiye sahip olmanız gerekir. Bunu nasıl açıklayacağınızı bilmeniz gerekir. Ve nasıl, neden ve nerede onu kullandığınız konusunda çok net olmak zorundasınız.
Fakat şüphe yok ki, teorik bölümü yazmak, tezin geri kalanı boyunca anlayışınızı ve sonradan ortaya çıkan durumlarda teori kullanımınızı destekleyecektir.
Yazının orjinali için tıklayın.
Yayımlanan bu yazı Türkçe’ye Yusuf Fırat tarafından sosyokritik.com için çevrilmiştir. Söz konusu metin, izin alınmadan başka bir web sitesinde ya da mecrada kısmen veya tamamen yayımlanamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, dağıtılamaz, içeriğinde herhangi bir değişiklik yapılamaz.