David Graeber, ölümünden kısa bir süre önce kaleme aldığı makalede, salgın sonrası, toplumumuzun örgütlenme biçiminin mantıklı ve doğru göründüğü döneme geri dönemeyeceğimizi ifade ediyor. Eski düzen bir kaç zenginin tüm kaprislerini yerine getiren ve bizi de bozan ve küçük düşüren bir düzendir.
Anarşist, antropolog ve örgütleyici yönleriyle bilinen David Graeber, 2020 yılının Eylül ayında elli bir yaşında çok erken denilebilecek vakitte, trajik bir şekilde hayatını kaybetmeden önce, COVID-19 salgınından sonra hayatın ve politikanın nasıl görünebileceği üzerine düşüncelerini bu makalede ele aldı.
***
Önümüzdeki birkaç ay içinde bir yerde, kriz ilan edilecek ve “gerekli olmayan” işlerimize dönebileceğiz. Birçok kişi için bu, bir rüyadan uyanmak gibi olacak.
Medya ve siyaset sınıfları kesinlikle bizi bu şekilde düşünmeye teşvik edecek. 2008 finansal çöküşünden sonra gerçekleşen tam da buydu. Kısa bir sorgulama anı yaşandı. ("Finans" nedir? Finans dediğimiz şey başkalarının borçları değil mi? Para nedir? Sadece borç mu? Borç nedir? Bu sadece bir vaat değil mi? Para ve borç sadece kendi aramızda yaptığımız bir vaatler toplamıysa, o zaman bunu kolayca farklı şekilde yapamaz mıydık?). Kapılar, susmamızı, düşünmekten vazgeçmemizi ve işlerimize geri dönmemizi ve ya en azından tekrar iş aramaya başlamamız gerektiğini söyleyenler tarafından anında kapatıldı.
Geçen defa çoğumuz buna aldanmıştık. Bu sefer aldanmamamız çok ciddi bir öneme sahip.
Gerçekte, bizim tecrübe ettiğimiz krizler sanki bir rüyadan uyanıyormuşuz gibi hissettirir. İnsan hayatının gerçekliği ile bir yüzleşme gibidir çünkü biz, birbirini umursayan ve birbirini gözeten kırılgan varlıkların toplamıyız. Bizi hayatta tutmak için birbirimizi gözetme işinin aslan payını üstlenenler de genel olarak fazla vergi ödeyemeye zorlanan, az maaş verilen ve günlük olarak aşağılanan insanlardır ve bunun dışındaki nüfusun büyük çoğunluğu da fanteziden fanteziye atlayan, kira toplayan ve genel olarak iş yapan, tamir eden, eşyaları yükleyen ve taşıyan ve diğer yaşayanların ihtiyaçlarını gidermeye çalışanların yoluna çıkarlar. Bunların hepsinin saçmalık olduğu gerçekliğe geri dönmememiz bir zorunluluk çünkü bu saçma şeyler rüyalarda olur.
Şuna ne dersiniz: Birilerinin emeğinin başkalarına ne kadar açık bir şekilde kâr sağladığını gördüğümüz halde, o oranda daha az bir paranın ödenmesi durumunu neden tamamen normalmiş gibi karşılıyoruz; ya da bizi dünyadaki çoğu yaşamı yok etmeye itiyor olsalar bile, finansal piyasaların uzun vadeli yatırım yönlendirmesinin en iyi yol olduğu konusunda ısrar ediyoruz?
Bu sefer niye tersini yapmıyoruz, bu olağanüstü hâl bittiğinde gerçekten öğrendiklerimizi hatırlamıyoruz. Eğer ekonominin bir anlamı varsa o da birbirimizi hayatta tutacak (kesin kes anlamıyla hayatta tutma) şeyleri sağladığımız durum anlamına geldiğini kabul edelim ve pazar dediğimiz şeyin de zenginlerin çoğu patolojik olan arzularının toplamının tasnif edildiği şey olduğunu kabul edelim. Bu zenginlerin dalkavuklarının derslerde salık verdiği düşünce olan bizim temel kamusal bilinç yoksunu olduğumuzdan dolayı gelen facialarla baş edemeyeceğimize inanacak kadar ahmak olursak, bizi bekleyen afetler geldiği zaman kaçacakları sığınakların projelerini tamamlamak üzere olan güçlü zenginlerin kaçma planlarını fark edemeyiz.
Bu kez, lütfen onları görmezden gelebilir miyiz?
Şu anda yaptığımız işin çoğu hayal ürünü. Yaptığımız bu işler sadece var olsun diye var (Graeber’in saçma ya da değersiz işler olarak çevrilebilecek ‘Bullshit Jobs’ kavramına atıf-çn) ya da zenginleri iyi hissettirmek fakirleri kendileri hakkında kötü hissettirmek için var. Ve bir an için düşünecek olursak, kendimize çok daha makul bir dizi vaatte bulunmak mümkün olabilir: örneğin, bizi gözeten insanlara gerçekten önem vermemizi sağlayacak bir "ekonomi" yaratmak gibi.
Metnin kaynağı için tıklayın.
Yayımlanan bu yazı Türkçe’ye SosyoKritik tarafından sosyokritik.com için çevrilmiştir. Söz konusu metin, izin alınmadan başka bir web sitesinde ya da mecrada kısmen veya tamamen yayımlanamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, dağıtılamaz, içeriğinde herhangi bir değişiklik yapılamaz.
