Akademi camiası araştırma teknikleri ve veriye dayalı araştırma becerileri açısından yaratıcılık sıkıntısı çekmektedir. Yüksek lisans ve doktora boyunca bilimsel araştırma yöntemleri derslerinde pratik beceri kazandırılamıyor ve özellikle yazma becerisinin kendiliğinden yerleşmesi bekleniyor. Yazma üzerine pratik bilgiler kazandırmak için İngilizce literatüre başvurduk ve yazma üzerine çalıştaylar yapan, sıkça ziyaret edilen bir blog yazan ve konu ile ilgili kitapları olan Pat Thomson’un ilgili yazılarını çevirmeye karar verdik. Ülkemizde sosyal bilimlerin gelişimi için yeni bakış açılarına ihtiyaç olduğu göz ardı edilemez. Bu çevirilerden hareketle akademik yazma ve araştırma yollarının tartışılması umulmaktadır.
Verilerle Oynamak
Araştırmamızda yaptığımız her şeyin belirli bir nihai noktaya sahip olması gerekli değildir. Bazen ‘üstesinden gelmek ve bitirmek’ ile ilgili tüm o kaygıları bir tarafa koymak faydalıdır. Sırf verilerimizle oynamak için biraz ara vermek bile isteyebiliriz. Dene ve deneyimle. Ne olduğunu gör. Belki de geçici olarak son teslim tarihini ve taslak metin üretimini görmezden gelerek kazanılacak yeni anlayışlar/fikirler vardır.
Biraz risk almaya ve şimdiye kadar sürdürmekte olduğunuz tarzınıza ara vermeye hazırsanız, o halde burada verilerle oynamanızı teşvik edecek birkaç öneri var:
1- Her gün kullandığınız birtakım eşyaları rastgele derleyin ve onları bir torbaya yerleştirin. Gözlerinizi kapatın ve üç eşya çıkarın. Gözlerinizi açın ve neyi seçtiğinize bakın. Şimdi bu üç eşya ışığında veriniz hakkında yazın- veriniz bu nesnelerin her biri hakkında akla ne getiriyor? Bu üç nesnenin birbiriyle nasıl bir ilişkisi var? Bu nesnelerin arasındaki ilişkiye benzer bir şekilde veriniz nasıl kendi içinde ilişkilendirilebilir?
2- Her zamanki yazma yerinizden uzaklaşarak yeni bir kamusal alana geçin. Çevrenizdeki insanların söylediklerine kulak verin. Dikkatinizi çeken cümleleri not edin. Şimdi not aldığınız kısımlardan dört tanesini seçin. Verinizin hangi kısmı onlara uygun gibi görünüyor? Nasıl? Neden? Onlar birbirleri ile örtüşür mü? Not aldığınız cümleleri ve verinizi anlamlı bir hikâye şekline dönüştürecek şekilde yarım sayfa yazı yazabilir misiniz?
3- Verinizi okuduğunuz zaman hissettiğiniz duyguların bir listesini yapın. Verinin içinde bulunan ve sizi bu hislere yönlendirenin ne olduğunu kendinize sorun. Şimdi duygusal tepkileriniz hakkında biraz daha serbest bir yazı hazırlayın. Yazınızı tekrar okuyun. Yazıda gelecek analiz için yeni bir bakış açısı sunan herhangi bir şey var mı?
4- Mülakat verilerini sunduğunuz bölümde size aktarılan önemli olayların listesini yapın. Bunları filmi çekimi yapılacak sahneler gibi yazın.
5- Yeni geliştirdiğiniz analizlerin bazılarına bakın ve dışarıda bıraktığınız verilerin bir listesini yapın. Makaleye ya da teze koymayı düşünmediğiniz veri için bir ağıt (eleji: lirik şiir türü/Burada vurgulanmak istenen teze koymadığınız verileriniz üzerine düşünmenizdir. ç.n) yazın.
6- Pişmanlık düşüncesini göz önünde bulundurun. Verinizin içinden, sizi ya da size bilgi veren kimseleri bahsedilmesi durumunda pişman edecek şeyler nelerdir? Bu pişmanlıkların, verinizden hareketle söyleyebileceğiniz ya da söyleyemeyeceğiniz şeyler hakkında, neler anlattığını serbestçe yazın.
7- Beğendiğiniz bir sanat eserinin fotoğrafını bulun. Eğer seçtiğiniz fotoğraf verinizin bir kısmını temsil etseydi veriniz hakkında ne söylerdi? Niye bu seçilen kısım ve niye diğerleri değil? Veri ve bu sanat çalışması birbirlerine ne söylüyor? Analizdeki bir sonraki hamleniz için ne söyler?
8- Mülakat sırasında bilinçli olarak sessiz kaldığınız bir yer bulun. Eğer konuşma imkânınız olsaydı neler söylerdiniz? Ve orada konuşsaydınız katılımcı ile devamında ne olmuş olabilirdi?
9- Verilerinizin bir bölümünü alın ve ortaya çıkan tüm ilişkilerin bir listesini oluşturun. Şimdi bu ilişkilerin birisi hakkında serbestçe yazın. Bu ilişkilerden ortaya çıkanları sizin bilgisine sahip olduğunuz durumlardan farklı olan durumların içine koyduğunuzu hayal edin. Neler oluyor ve niye oluyor?
10- İki farklı insan ile yaptığınız mülakatların yazılı dökümünü alın. Bir konuşma yaptıklarını düşünün ve bu diyaloğu yazın.
Verilerinizle yapabileceğiniz bir sürü başka eğlenceli şeyin aklınıza geldiğine eminim.
Elbette, bu uygulamaların/egzersizlerin hiçbiri çoğumuzun analizde kullanmayı umduğu resmi prosedürler/formel yöntemler ile aynı değildir. Hiçbiri.
Bazen sıra dışı bir şeyler yapmak bizi farklı olasılıklar hakkında harekete geçirebilir ve beklentilerimizin veriyi görme biçimimizi nasıl şekillendirdiğini görmemizi sağlar
Yeni bir pozisyon almak, hiçbir beklenti içinde olmamak, yeni ve sıra dışı şeylere açık olmak yeni bir düşünme yolu üretmemize yardımcı olabilir; (bilhassa) tahmin etmediğimiz bir düşünme biçimi üretmemize.
Ya da tam tersi de olabilir. Ama kendi olağan yaklaşma biçiminizi birazda olsa sarsıp dışına çıkmayı denemeden bilemezsiniz.
Yazının orijinali için tıklayın
Yayımlanan bu yazı Türkçe’ye Yusuf Fırat tarafından sosyokritik.com için çevrilmiştir. Söz konusu metin, izin alınmadan başka bir web sitesinde ya da mecrada kısmen veya tamamen yayımlanamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, dağıtılamaz, içeriğinde herhangi bir değişiklik yapılamaz.
